Samen nadenken over toekomst Zuidelijk Maasdal

De avond begon met een korte presentatie van de projectorganisatie (pdf, 4.7 MB). Hierin werden de belangrijkste opgaven toegelicht: het verbeteren van de hoogwaterveiligheid, het zorgen voor vlot en veilig transport over water, het versterken van en het creëren van nieuwe kansen voor ruimtelijke ontwikkeling. De getoonde presentatie is hier terug te kijken.

Daarna gingen deelnemers, die zich hebben aangemeld voor deze bijeenkomst, zelf aan de slag. Het projectgebied (jpg, 150 kB) werd hiervoor opgedeeld in drie deelgebieden:

• De Grindmaas: De monding van de Geul tot aan de invaart van het Julianakanaal
• De Stadsmaas: De invaart van het Julianakanaal tot aan de Kennedybrug
• De Mergelmaas: De Kennedybrug tot aan de Belgische grens ten zuiden van Eijsden

Grindmaas: Wens voor betere afscherming tussen dorpen en Beatrixhaven en zorgen over toenemende scheepvaart

In het noordelijke deel van het projectgebied, rond Borgharen en Itteren, wordt al jaren gesproken over de mogelijke aanleg van een groene rivier. Binnen het project Zuidelijk Maasdal wordt onderzocht of deze maatregel kansrijk is. Enkele deelnemers benadrukten tijdens de bijeenkomst dat, als deze maatregel wordt uitgewerkt, een gefaseerde aanleg van groot belang is. Daarbij zou volgens hun de groene rivier in drie delen instromen en beter aansluiten op het bestaande landschap. Ook bestaat er behoefte aan een vaste verbinding (brug) met de dijk van het Julianakanaal tijdens hoogwater, bijvoorbeeld door de brug bij Itteren te verlengen richting het dorp.

Op het gebied van scheepvaart werden zorgen gedeeld. De toename van grotere schepen maakt manoeuvreren in het kanaal steeds lastiger en vergroot de veiligheidsrisico’s, bijvoorbeeld bij de trailerhelling in de Beatrixhaven. Tegelijkertijd verwachten bedrijven in de haven deze grotere schepen juist meer te gaan inzetten vanwege hun circulaire en duurzame ambities.

Daarnaast spraken deelnemers de wens uit voor een betere groene afscherming tussen de dorpen en het bedrijventerrein bij de Beatrixhaven. Uitbreiding van het bedrijventerrein wordt onwenselijk gevonden, onder meer vanwege geluid, veiligheid en de beperkte ruimte op het water.

Stadsmaas: Meer aandacht voor de fietser, en verbinding tussen stad en Maas versterken

Deelnemers schetsten een duidelijk toekomstbeeld van wat hen aantrekt: groene oevers waar je kunt wandelen, rustige plekken om te vissen en een rivier die weer dichter bij het stadsleven komt. Deze kwaliteiten zijn nu nog moeilijk te beleven. Goede fietsverbindingen van zuid naar noord worden aan beide oevers gemist. Onder meer ter hoogte van de Pieterssluisweg en de Griend. Ook directe recreatiemogelijkheden aan het water ontbreken vaak.

Een deelnemer benadrukte dat voor de gemeente Maastricht mobiliteit en leefbaarheid belangrijke prioriteiten zijn, met ambities voor extra P+R-locaties, een autoluwe binnenstad en een betere toegang tot de Maas. Zorgen rond veiligheid kwamen ook voorbij. Zo werd gewezen op kwetsbare funderingen van huizen in Sint-Pieter en op het idee om het oude kanaal terug te brengen. Het huidige wandel- en fietspad voelt donker en rommelig, mede door druk woon-studieverkeer vanuit België. Er is ook behoefte aan meer sociale veiligheid, vooral bij donkere plekken zoals de parkeerplaats bij de roeiclub.

Daarnaast ervaren veel mensen dat delen van het gebied geïsoleerd aanvoelen, omgeven door beton en moeilijk bereikbaar, terwijl juist de wens bestaat om de Maas weer van dichtbij te kunnen beleven. Daarom werd ook gepleit voor betere verbindingen richting Itteren en voor meer uitnodigende plekken langs het water.

Mergelmaas: Beter evenwicht tussen natuur en recreatie vinden

Tijdens het gesprek kwam een breed scala aan zorgen, wensen en ideeën naar voren. Zo werd gesproken over het beter verbinden van verschillende plekken langs de Maas, met voorstellen voor nieuwe fietsverbindingen, een watertaxi en zelfs een brug voor fietsers en voetgangers ter hoogte van de ENCI. Tegelijkertijd ervaren bewoners dat veel grond langs de oostoever is geprivatiseerd, waardoor openbare recreatieplekken schaars zijn en de beschikbare plekken snel overvol raken. Het fietspad langs de Maas wordt bovendien als een ‘racebaan’ ervaren: druk, onveilig door het gemengde gebruik van voetgangers en fietsers, en zonder zicht op de rivier.

Ook de hoogwaterproblemen blijven een bron van zorg, vooral in Heugem en Randwyck, waar de overlast in 2021 diepe indruk heeft gemaakt. Er leven vragen over hoe kwetsbare wijken in de toekomst beter kunnen worden beschermd. Daarnaast werd de toenemende onveiligheid voor roeiers benoemd, nu de beroepsvaart steeds grotere schepen inzet.

Tegelijkertijd is er een sterk verlangen naar een beter evenwicht tussen recreatie en natuur. Bewoners waarderen de unieke landschappen van de Eijsder-Beemden en het gebied rond Navagne, met hun cultuurhistorie, afwisselende natuur en winterse schaatsplekjes. Toch is de toegankelijkheid van veel gebieden beperkt, door slechte routes, en een tekort aan aanlegplekken voor bootjes. De behoefte aan betere verbindingen, goede ontsluiting en het behoud van ecologische waarden klinkt duidelijk door.

De avond werd afgesloten met een dankwoord aan alle deelnemers voor de goede input. Deze wordt gebruikt bij de verdere uitwerking van de plannen. De projectorganisatie kijkt terug op een geslaagde sessie.