Veelgestelde vragen

De Maas en Zuid-Limburg zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De rivier en haar oevers zijn een bron van werkgelegenheid, bieden ontspanning en veel mensen wonen in dit prachtige gebied. Het water heeft ook een minder mooie kant. Klimaatverandering zorgt voor extremer weer met meer kans op overstromingen en schade. Om in het gebied van de Belgische grens bij Eijsden tot en met de monding van de Geul bij Voulwames veilig te kunnen blijven wonen, werken, recreëren en varen, zijn maatregelen nodig.

In het project Zuidelijk Maasdal werken zes overheden en de omgeving samen aan een oplossing voor de opgaven in het gebied.

Een oplossing die:

• zorgt dat de waterkeringen in 2050 aan de hoogwaterveiligheidsnormen voldoen;
• zorgt dat het transport over water vlot en veilig gaat;
• bijdraagt aan een dynamisch riviersysteem met robuuste riviernatuur;
• duurzame stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt;
• bijdraagt aan ruimtelijke kwaliteit van stad en landschap.

Het project Zuidelijk Maasdal staat voor een aantal grote opgaven rond hoogwaterveiligheid, vlot en veilig transport over water, ruimtelijke ontwikkelingen en natuurversterking. Verderop in deze veelgestelde vragen vindt u meer informatie over alle opgaven.

Het plangebied begint aan de zuidzijde bij de Belgische grens bij Eijsden. Het loopt aan de noordkant tot aan de monding van de Geul in de Maas bij Voulwames. Aan de west- en oostzijde wordt het plangebied begrensd door de dijken, hoge gronden, het Julianakanaal en de Belgische grens.

Dat kan. In deze eerste fase van het project worden de opgaven, mogelijke oplossingen en meekoppelkansen verder in kaart gebracht. Dat kan de omvang van het plangebied beïnvloeden.

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Waterschap Limburg, Provincie Limburg en de gemeenten Maastricht, Eijsden-Margraten en Meerssen. Samen zijn ze verantwoordelijk voor de voortgang en het resultaat van het project. Lees meer op de pagina Samenwerkingspartners.

Uit onderzoek blijkt dat verschillende dijken in het gebied niet voldoen aan de wettelijke waterveiligheidsnorm voor 2050. Daarom moeten de dijken worden versterkt en verhoogd. In het gebied liggen ook hoge gronden. Dit zijn plekken die van nature hoger liggen dan de dijken en ook beschermen tegen hoogwater. Op verschillende plekken in het gebied zijn deze hoge gronden niet meer hoog genoeg. Daarom moeten ze hoger en sterker worden gemaakt. Rivierverruiming kan helpen om die dijkversterkingsopgave te verkleinen. Naast het verhogen van dijken en gronden, kijken we ook naar manieren om de Maas meer water te laten afvoeren en daarmee het waterpeil in de rivier bij hoogwater te verlagen. Dat kan bijvoorbeeld door de rivier te verbreden en door obstakels te verwijderen.

Als gevolg van de rivierverruiming in de Grensmaas zijn de stroomsnelheden op de Maas in Maastricht toegenomen. Daarnaast zijn de Maas en het Julianakanaal de afgelopen jaren aangepast zodat er grotere schepen (scheepvaartklasse Vb) gebruik van kunnen maken. Door de toegenomen stroomsnelheden in Maastricht kunnen deze grotere schepen bij hogere Maasafvoeren niet veilig varen, de route door Maastricht wordt dan voor hen afgesloten. Daarom kijken we naar manieren om de stroomsnelheid te verlagen. Als dat niet kan, treffen we maatregelen om veilig te kunnen varen bij hogere stroomsnelheden.

In het gebied liggen er verschillende opgaven die vallen onder versterking van de natuur:

1. Herstellen van de ecologische waterkwaliteit en natuur
2. Versterken van het klimaatadaptieve karakter
3. Versterken van de biodiversiteit
4. Kernkwaliteiten van het landschap versterken

Er is een sterke relatie met de Programmatische Aanpak Grote Rivieren (PAGW). Vanuit de PAGW is een vooronderzoek naar de (gehele) Grensmaas gestart om de opgave voor herstel van ecologische waterkwaliteit en natuur te onderzoeken. De uitkomsten daarvan worden in de verkenning Zuidelijk Maasdal betrokken.

De gemeenten Maastricht en Eijsden-Margraten hebben een aantal ruimtelijke opgaven in het gebied.

Maastricht

• Netwerk van ontmoetingsplekken maken
• Barrières tussen oost- en westoever verminderen of verzachten
• Zorgen voor sterke verbinding met Maas en toevoegen groen en natuur
• Versterken langzaamverkeersroutes langs de Maas

Eijsden-Margraten

• Pietersplas/Oosterplas versterken met het oog op natuur en recreatie
• Versterken stad- en landzones

Alle opgaven liggen in hetzelfde gebied. Een oplossing voor een van de opgaven kan effect hebben op de oplossing van een andere opgave. Het is daarom belangrijk dat we de maatregelen in het gebied in samenhang bekijken. Dit doen we binnen de verkenning Zuidelijk Maasdal.

Ja, de aanleg van een groene rivier, als nevengeul van de Maas, tussen Borgharen en Itteren is een van de mogelijke oplossingsrichtingen die we de komende jaren onderzoeken in de verkenning.

Het project anticipeert op de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Met het publiceren van de kennisgeving voornemen en participatie (Staatscourant, 28 juni 2023) is de projectprocedure Omgevingswet gestart (afd. 5.2 Omgevingswet). Daarnaast wordt de verkenning uitgevoerd conform de MIRT-spelregels en de HWBP-systematiek.

Een uitgebreide toelichting over alle procedures, kunt u vinden in hoofdstuk drie van het Startdocument verkenning Zuidelijk Maasdal. Dit document is te raadplegen via de website van Platform Participatie of te downloaden op onze pagina Documenten.

We hebben onderstaande projectplanning opgesteld. Deze planning is onder voorbehoud en richtinggevend.

• 2023-2027: Verkenningsfase
• 2027-2030: Planning- en studiefase
• Vanaf 2030: Realisatiefase

PDF: Download het document met de projectplanning (pdf, 156 kB) (versie december 2023).

Tijdens de verkenning kan iedereen die dat wenst een bijdrage leveren aan het project. In het concept-participatieplan wordt het participatieproces tijdens de verkenning op hoofdlijnen beschreven. Participatie kan op verschillende manieren en op verschillende momenten. Via deze website en onze nieuwsbrief houden wij u op de hoogte van alle participatiemomenten.

Tot en met 29 december 2023 was het mogelijk om:

• mogelijke oplossingsrichtingen voor de opgaven aan te dragen;
• oplossingsrichtingen uit het startdocument aan te vullen;
• projecten en ontwikkelingen in te brengen, waarmee rekening kan worden gehouden of die wellicht kunnen meelopen met het project;
• te reageren op de concept-participatieaanpak.

De documenten kunt u digitaal lezen op de website van Platform Participatie of downloaden op onze pagina Documenten.